استاد معظم محمد صدیق منشاوی از اوج مقامات (جواب الجواب اصطلاحی) در تلاوتش بسان شیوه های رایج، استفاده ننموده است و توضیحاتی در این رابطه داده شد که اگر مطالعه نشده کلیک نمایید حتما مراجعه نمایید. در این قسمت به علل آن می پردازیم.
شاید یکی از مهمترین سوالاتی است که در ذهن دوستداران تلاوت های استاد معظم محمد صدیق منشاوی بوجود می آید این است که چرا استاد از جواب الجواب مقامات آن گونه که در تلاوت دیگر قاریان هم عصرش مشاهده می گردد، استفاده ننموده است؟؟
استاد به شیوه ای تلاوت نموده است که در بین قاریان منطقه صعید مصر مانند پدر، عمو و برادر کوچکترش (خاندان منشاوی)، شیخ عبدالباسط ، شیخ عبده عبدالراضی و ... رایج بوده است. در این شیوه ، برخی اساتید مانند شیخ عبدالباسط نیز مانند شیخ محمد از قسمت اوج مقامات بهره نمی گیرد؛ بلکه قسمت های توسط مقامات را در بالاترین نقاط صدایش (اوج صدا) اجرا می نماید و برخی دیگر مانند پدرش شیخ صدیق منشاوی و شیخ عبده عبدالراضی ، اوج مقامات را ، اجرا می نمایند. همچنین شیخ محمد سلامه نیز که شیخ محمد از او تاثیر پذیرفته دائما صدایش در اوج مقامات است.
همچنین نوع اجرای استاد نشان می دهد که ایشان با اصول موسیقی عربی آشنا بوده است و اجرایش بسیار دقیق و ماهرانه بوده است. (یکی از دلائلی که می توان جهت این ادعا بیان نمود این است که استاد اغلب از درجه Do که درجه اول و شروع سلم موسیقی عربی است تلاوت را آغاز می نماید همچنین از مدولاسیون هایی در تلاوتش استفاده نموده که نمایانگر این است که قاری به کارش مسلط است.) هر چند که به دلیل اینکه شاید بیان این مورد در شان کلام الهی تلقی نمیشود از ابراز آن خودداری نموده است.
شیخ محمد قاریی است که صرفنظر از دیگر ویژگی های صوتی ، به لحاظ وسعت صوتی، از مساحت کافی (دو اکتاو کامل) برای اجرا برخوردار است ولی با این حال به این سوال چگونه باید پاسخ داد؟
به بررسی سه علت بپردازیم:
1-استاد در آغاز تلاوت به علت اینکه قصد شروعی قوی همراه با حجم صدای مناسب دارد، از درجات کف صدا ابتدا نمی نماید و گاهی در ادامه تلاوت، حداقل تا دو درجه زیر شروع صدایش را براحتی می تواند اجرا نماید لذا با رسیدن به اوج مقامات در شیوه اکتاوی (استاد در اوج گیری متفاوتش به روش اکتاوی، از سه مرتبه مدولاسیون استفاده می کند) صدای ایشان تا دو درجه از دو اکتاو فراتر خواهد رفت و شیخ محمد در تلاوتش از ریسک پذیری حذر می کند.
دلایلی برای رد این نظر : خب شاید بتوان گفت که استاد اگر قصد داشت از جوابات مقام بهره گیرد می توانست مانند دیگر قراء از کف صدا تلاوت را شروع نماید تا موقع رسیدن به اوج مقامات صدا تحت فشار نبوده و از آنها پرهیز ننماید.
یا اینکه می توانست با استفاده از تکنینک های مدگردی، سطح صوتی تلاوت را به اندازه ای که نیاز باشد پایین آورده تا برای اجرای جوابات مناسب گردد.
2-علت دومی که می توان بیان نمود این است که شاید استاد قصد داشته است در ایجاد شعبه ای جدید از شیوه رایج در خاندانش و همچنین در منطقه صعید و جنوب مصر دست به ایجاد ابتکاری نو زند. و با پررنگ کردن و استفاده بیشتر از درجات توسط و فوق توسط در مقامات، به نوعی سنت شکنی و ابتکار در این شیوه دست یازد.
خب این دلیل نیز زیاد به دل نمی نشیند و به نظر محلی از اِعراب ندارد لذا به بررسی نظر سوم می پردازیم.
3-اما دلیل سومی که می توان بیان نمود و شاید به حقیقت نزدیک تر باشد این است که استاد محمد صدیق منشاوی بنا به دلایلی که می تواند ریشه در اعتقاداتش داشته باشد، از اجرای اوج مقامات صرفنظر می کند زیرا اجرا در اوج مقامات و در اوج صدایش را در شان کلام خدا ندیده است و شاید آن را مصداق آیه شریفه <لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبی> میدانسته است شاید!!
نتیجه گیری : به هر حال واقعیت را خدا می داند و این سه برهان همه تئوریهایی است که می تواند تایید یا مردود گردد .