بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت آیت الله علوی بروجردی ^{حفظه الله} در دیدار با الشیخ الهلالی، مفتی و استاد دانشگاه الازهر مصر، ضمن خیر مقدم و اظهار خرسندی از دیدار با ایشان، و با اظهار اطلاع از سوابق علمی و کارهای اجتماعی و مجاهدات دکتر الهلالی در استرالیا و نیز از سوابق علمی ایشان در الازهر فرمودند:

الازهر بزرگترین و مهمترین مرجع اهل تسنن است

دیدار دکتر شیخ تاج الدین الهلالی، استاد برجسته دانشگاه الازهر مصر با حضرت آیت الله علوی بروجردی دامت برکاته

 آیت الله بروجردی میفرمود: من مایل هستم تا فتوای شیخ محمود شلتوت را در کفنم قرار دهم و با خودم دفن کنم

بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت آیت الله علوی بروجردی ^{حفظه الله} در دیدار با الشیخ الهلالی، مفتی و استاد دانشگاه الازهر مصر، ضمن خیر مقدم و اظهار خرسندی از دیدار با ایشان، و با اظهار اطلاع از سوابق علمی و کارهای اجتماعی و مجاهدات دکتر الهلالی در استرالیا و نیز از سوابق علمی ایشان در الازهر فرمودند:

الازهر بزرگترین و مهمترین مرجع اهل تسنن است

     از نظر اینجانب، شما نماینده‌ای از الازهر شریف هستید و ما برای الازهر، اعتبار و ارزش فوق العاده‌ای قائل هستیم؛ چرا که از زمان گذشته تا کنون همواره شخصیت‌های بزرگی همانند شیخ  محمود شلتوت و شیخ مجید سلیم در آن حضور داشتند که از نظر ما قابل احترام هستند. بلکه از دیدگاه ما، الازهر،  بزرگترین و مهم‌ترین مرجع اهل تسنن است و در سطح الازهر، هیچ مرجع اهل تسنن دیگری در سرتاسر دنیای اسلام وجود ندارد و لذا مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} با توجه به این نکته، ارتباط گسترده‌ای را با الازهر برقرار کردند و شیخ محمد تقی قمی  را به عنوان نماینده تام الاختیار خود در قاهره و در آن مجمع دارالتقریب که اکنون نیز شما عضو آن هستید قرار دادند.

اهتمام مرجع فقید آیت الله بروجردی به برنامه های تقریبی در مصر

    مرحوم آیت الله العظمی بروجردی قصد و برنامه ایشان بر آن بود تا در قاهره که مرکز تقریب است، بتوانند یک مجلس اسلامی و متشکل از شخصیتهای تراز اول دنیای اسلام اعم از مذاهب اربعه و شیعه امامیه و برخی دیگر از فرق آن مانند زیدیه تشکیل شود و به طور منظم نشست‌هایی را داشته باشند. اساسا، حرکت تقریب برای آن بود تا مشکلاتی که برای دنیای اسلام پیش می‌آید در آنجا حل و فصل شود. ولی متاسفانه این آرزو تحقق پیدا نکرد و حتی آقای طنطاوی شیخ سابق الازهر در یک اجلاسیه که در کشور بحرین و به عنوان تقریب بین مذاهب بود، اعتراضی به ما داشتند که چرا بعد از آیت الله بروجردی دست از تقریب برداشتید؟

خلاء تقریب عامل نفوذ وهابیت است  

   اهتمامی که آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله}  در تقریب داشتند، بعدا، مراجع بزرگوار ما آن اهتمام را نداشتند. شیخ طنطاوی در آن دیدار اظهار داشت که اگر شما آن حمایت‌ها و مرکزیت تقریبی را در مصر حفظ می‌کردید، اکنون وهابیت و سلفیت اینگونه  در دنیای اسلام حاکم نمی‌شد.

  ما سالیان طولانی  با مسلمانان حنفی و شافعی در کنار هم زندگی کردیم  و هیچ مشکلی هم با آنها نداشتیم. علمای مذاهب نیز در کنار هم بودند و در مسائل گوناگون اشتراک نظر داشتند. ولی، متاسفانه، حرکتی که امروز سلفی‌ها و وهابی‌ها در دنیا شروع کرده‌اند ـ به تعبیر آقای طنطاوی ـ، علیه شیعه و علیه سنی است؛ چرا که اساسا، ابن تیمیه شیخ بزرگ وهابیت به وسیله علمای بزرگ الازهر در آن زمان تکفیر شد و او را از قاهره بیرون کردند.

الازهر همچنان معتبر و با ارزش است

   امروز، هر چند الازهر در مسائل سیاسی درگیر شده و مشکلاتی پیدا کرده است، ولی همانطور که خدمت مقام معظم رهبری نیز عرض کردم، با وجود مشکلات  فراوان هنوز هم از نظر ما همان اهمیت را دارد و ما مرجعیتی برای اهل تسنن قوی‌تر و اساسی‌تر از الازهر نمی‌شناسیم و لذا لازم است که روابط ما با الازهر در همه شئون حفظ شود.

   مرحوم آیت الله بروجردی، مکاتبات فراوانی با شیخ محمود شلتوت و شیخ مجید سلیم داشتند و ارتباط ایشان، با الازهر به قدری گسترش یافت که کتاب مجمع البیان طبرسی با مقدمه شیخ مجید سلیم، در قاهره چاپ شد. این کتاب از جمله کتابهایی بود که آیت الله بروجردی به الازهر هدیه داده بودند.  همچنین کتاب مختصر النافع علامه حلی و کتاب کلامی مراجعات شرف الدین در آنجا چاپ شد و این به نظر ما واقعا اوج تقریب در آن زمان بود.

   شیخ محمد قمی به من گفت: از آیت الله بروجردی شنیدیم که من مایل هستم تا فتوای شیخ محمود شلتوت را در کفنم قرار دهم و با خودم دفن کنم؛ یعنی این کار را به عنوان یک اثر ارزنده و  یک خدمت بزرگی برای خود محسوب می‌کردند. ایشان این فتوا را به وسیله شیخ محمد قمی به مشهد نزد آیت الله میلانی از مراجع مشهد فرستادند و او نیز به خوبی از آن استقبال کرد و طیّ مراسم باشکوهی به موزه آستان قدس رضوی تقدیم شد.

اهل بیت رمز وحدت شیعه و سنی هستند

   مبنای آیت الله بروجردی در ارتباطشان با علمای الازهر بر اساس این بود که به هر حال، جمعیت اهل تسنن اکثریت دنیای اسلام را تشکیل می‌دهند و جمعیت شیعه نیز در دنیای اسلام وجود دارد و این دو، باید با هم زندگی کنند؛ چرا که دشمن مشترک دارند و لذا رابطه خودشان با هم را باید بر یک مبنا که خاندان رسالت است، تعریف کنند؛ یعنی ما معتقد هستیم که ائمه اثنی عشر، امام هستند و ولایت دارند؛ ولی اهل تسنن این عقیده را ندارند اما به مقتضای حدیث ثقلین، آنها برای عترت حجیت قائل هستند؛ همچنین اگر برخی از اهل تسنن حجیت قول ائمه اطهار را قبول هم نداشته باشند، ولی عترت پیامبر اکرم را به عنوان راوی ثقه از سنت نبوی شریف محسوب می‌کنند. بنابراین، ما بر اساس، محوریت اهلبیت و محوریت عترت می‌توانیم بنیان تقریب را قرار بدهیم؛ چرا که این خاندان، برای ما از جهت ولایت و امامت اعتبار دارند و برای شما عین همان اعتبار  را از جهت و صورت دیگری دارند. لذا مرحوم شیخ محمود شلتوت بر همین مبنا، در فتوای خود اظهار داشت که اگر کسی از مذهب جعفری تبعیت کند چون به اقوال ائمه اخذ می‌کند، حجت است و این عمل او مجزی خواهد بود.

احیای تفکر تقریب، تبلیغ چهره زیبای اسلام به جهان است

  در پایان، حضرت آیت الله علوی بروجردی، با تاکید بر نقش تقریب در معرفی چهره زیبای اسلام عزیز و زدودن غبار تکفیری از آن، به دکتر شیخ الهلالی، فرمودند:

    ما از حضرت عالی این تقاضا داریم، همانطور که قبلا نیز به شیخ طنطاوی گفتیم و برای شیخ احمد الطیب هم نوشتیم و پیشنهاد داریم که ما باید امروز در مقابل فجایعی که در دنیا اسلام می‌گذرد و دشمنان آن فجایع را به بدترین شکل معرفی می‌کنند، اسلامی که خدا و پیغمبر آن رحمة للعالمین است خداوند متعال در قرآن کریم در مورد پیغمبرش میفرماید: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ»، لذا اینان اسلام رحمانی را اینگونه با کشتن بیگناهان، خشن و زشت معرفی می‌کنند. بدین جهت شایسته است، مجددا تفکر تقریب را فارق از حکومتها، احیا کنیم. البته، جمهوری اسلامی نیز پشتوانه این کار خواهد بود، ولی به عنوان دو مرکز علمی معتبر یعنی حوزه علمیه قم و جامعة الازهر قاهره، فارق از سیاستها، حرکتی را در این راه شروع کنیم. در زمان آیت الله بروجردی نیز، جمال عبدالناصر در مصر با شاه در ایران تضاد داشتند، و روابط آنها قطع بود، اما هیچ وقت رابطه بین الازهر و آیت الله بروجردی قطع نشد و به تعبیر آقای طنطاوی، در پرتو عظمت آیت الله بروجردی و حرکت تقریب، رابطه الازهر و حوزه علمیه قم در آن زمان حاکم بر روابط سیاسی بود.

   امروز، در کشور ما با حمایت و هدایت مقام معظم رهبری ^{سلمه الله} زمینه برای ایجاد چنین حرکتی وجود دارد تا افرادی از شخصیت‌های اهل تسنن و علمای الازهر مجلس تقریب را با همان صلابت گذشته در ایران، یا لبنان و یا عرق، احیا کنند و بزرگان اهل تسنن از سرتاسر دنیا و بزرگان شیعه نیز از سراسر دنیای اسلام جمع شوند تا آرام آرام، سیادت خود را بر دنیای اسلام اثبات کنند؛ چراکهامروز دنیای اسلام از یک خلاء در رهبری روحانی برخوردار است؛ امروزه، لیبی، تونس و کشورهای افریقایی حتی علمایی از اهل تسنن در ایران و پاکستان، چشم به عربستان دوخته‌اند. و لذا، ما بر این عقیده‌ایم که علمای سنی برای اقامه جماعات و خطابه در ایران حتما، فارغ التحصیل از جامعة الازهر باشند؛ چرا که الازهر مثل خود ما فکر می‌کنند؛ یعنی شخصیت علمی دارند و تعصب در کار ندارند.

   بنابراین، شما در این سفر، شالوده این فکر و اساس این ایده را طراحی کنید و مقدمات آن را فراهم کنید و ما هم حاضریم تا اگر شیخ الازهر و علمای الازهر جدای از روابط سیاسی بخواهند، بتوانیم کنگره‌ای بین المللی را داشته باشیم و در آنجا، این مجلس را با انتخابات یا پیشنهادات، به مرکزیت یک کشور و ترجیحا همان قاهره به احترام سابقه‌ای که الازهر از زمان فاطمیون تا کنون دارد شکل بدهیم.

    البته بعضی از سیاستمداران مصری نسبت به این موضوعات حساسیت دارند و فکر می‌کنند که ایران تروریست به نقاط دیگر می‌فرستد، در حالی که این عربستان است که امروز وهابیت را با پول تربیت می‌کند و خطری بزرگ را برای دنیای اسلام به وجود آورده است.

   ما به مسؤولان محترم نیز توصیه کرده‌ایم که رابطه با مصر برای ما اهمیت دارد و باید در مسائل سیاسی نسبت به مصر سخت‌گیری نکنند و امیدواریم که رابطه ایران با مصر در حد سفارت ارتقاء یابد.

  نسل گذشته مصر، به خوبی می‌دانستند که مردم ایران مشرک نیستند؛ یعنی شیعه مشرک نیست و لذا، همواره، مردم مصر در اماکن مقدس شیعه مانند زینبیه و غیر آن به همراه شیعیان حضور داشتند.

  به هر حال ما امروز، قدم‌های مهمی در پیش داریم  و إن شاء الله امیدواریم که سفر شما و حضور شما در حوزه قم و  ملاقات شما با بزرگان حوزه، طلیعه این حرکت مبارک باشد.